Koeien zijn te vaak overgeleverd aan de hete zon, zegt Wakker Dier

Een steekproef van de actiegroep Wakker Dier in Friesland leverde op dat 71 procent van de koeien in de wei geen mogelijkheid heeft om de schaduw op te zoeken. “Het is wettelijk verboden om koeien in de wei te laten lopen als die zich niet tegen de felle zon kunnen beschermen”, zegt Anne Hilhorst van Wakker Dier.

De actiegroep reed de afgelopen weken rond in Friesland op drie heel warme dagen. Daarbij werden 146 kuddes geteld met in totaal 5400 koeien. Bijna driekwart van die kuddes kon niet in de schaduw staan of liggen, in 23 procent van de gevallen was er voor een deel van de koeien de mogelijkheid om de felle zon te vermijden en bij 6 procent was er voldoende schaduw voor alle dieren. De actiegroep verwacht in andere provincies een soortgelijk beeld.

Op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) staat een waarschuwing tegen hitte. ‘Heeft u koeien, varkens, kippen, paarden, geiten of schapen? Dan bent u verplicht om uw dieren te beschermen tegen slechte weersomstandigheden en stress.’ De overheidsinstantie die toezicht houdt op dierenwelzijn doet ook een aantal suggesties om problemen te voorkomen: bomen, parasols of schaduwdoeken.

‘Te weinig boetes’

Hilhorst van Wakker Dier vindt dat de NVWA te weinig optreedt tegen boeren die zich volgens haar waarneming niet aan dit voorschrift houden. De NVWA geeft te vaak een waarschuwing en deelt te weinig boetes uit, aldus de actiegroep. Hilhorst: “Dat dieren beschermd moeten worden tegen hitte is geen geheim. Als de overheid waarschuwt, verandert er te weinig. Het ingrijpen van de overheid moet wel impact hebben.”

De NVWA heeft nog geen beeld van het aantal waarschuwingen en boetes dat de afgelopen maanden is uitgedeeld. “We komen na de zomer met een overzicht”, zegt een woordvoerder. “Wij voeren momenteel extra inspecties uit en handhaven op grond van de wettelijke voorschriften.”

Veel boeren houden op hete dagen de koeien binnen, zegt een woordvoerder van boerenorganisatie LTO. Koeien geven minder melk als zij last hebben van de warmte en alleen al om die reden willen boeren hittestress voorkomen. LTO wijst erop dat voorzieningen voor schaduw niet verplicht zijn als koeien toegang hebben tot de stal en dus bij hitte daarvoor kunnen kiezen, maar Wakker Dier stelt dat bij de steekproef ook is gekeken naar toegang tot de stal.

Vaker in de wei

Koeien lopen steeds vaker in de wei, zo bleek begin deze maand uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Driekwart van de koeien staat regelmatig buiten. Boeren krijgen voor de melk van die dieren een hogere prijs van de zuivelfabriek. Echter: het aantal uren dat koeien buiten lopen daalt, want steeds vaker zijn koeien ’s nachts binnen. “Koeien buiten laten lopen is natuurlijk prima”, zegt Hilhorst. “In de meeste stallen zijn de ligboxen krap en ze lopen daar vaak op een harde ondergrond. Voor hun gezondheid zijn ze in de wei beter af. Dat geldt weer niet als het heel erg warm is.”

Haal koeien bij hitte binnen, adviseert Hilhorst. “Boeren kunnen bijvoorbeeld werken met een koeien-siësta. Dat betekent dat zij ‘s ochtends, ‘s avonds en ‘s nachts in de wei kunnen lopen en tijdens de hete middaguren naar binnen gaan. Voor de lange termijn is het planten van bomen een goede oplossing. Bomen zijn ook nog eens goed voor de biodiversiteit.”