Teleurgesteld, is het eerste woord dat Frederieke Schouten te binnen schiet in antwoord op de vraag wat Varkens in Nood heeft bereikt. “Vijfentwintig jaar geleden dachten we: als iedereen weet hoeveel dierenleed er bij komt kijken, is er na tien jaar geen bio-industrie meer.” Dat valt tegen. Nederland eet meer vlees dan 25 jaar geleden en er is nog steeds veel te verbeteren aan het dierenwelzijn.
“Mensen geven in onderzoeken wel aan dat ze dierenwelzijn belangrijk vinden, maar daar handelen ze niet naar bij hun inkopen”, zegt dierenarts Schouten. Daarom roept Varkens in Nood, waarvan Schouten directeur is, vandaag in een advertentie van acht pagina’s in vier landelijke kranten op nooit meer vlees, zuivel en eieren met minder dan drie sterren te kopen en vaker plantaardig te eten. ‘We houdens onszelf voor de gek. Vrijwel al ons vlees en zuivel komt van de bio-industrie’, staat in de advertentie die door tachtig bekende Nederlanders is ondertekend.
Varkens in Nood ontstond 25 jaar geleden na een soortgelijke advertentie, waarmee schrijver J.J. Voskuil (van Het Bureau) en jurist Hans Baaij op dierendag 1997 protesteerden tegen de bio-industrie. Directe aanleiding was de ruiming van elf miljoen varkens, meerendeels uit voorzorg, tijdens de grootste epidemie van varkenspest die Nederland toen trof.
Hier en daar krijgen varkens meer ruimte
Sindsdien zijn er wel wat positieve stapjes gezet, zegt Schouten. “Zeugen zitten niet meer hun leven lang in kooien, maar nog wel een kwart van de tijd. Biggen castereren is gestopt, althans voor de Nederlandse markt, bij dieren die naar het buitenland gaan gebeurt dat nog wel. Hier en daar krijgen varkens meer ruimte, maar bijna alle 12,5 miljoen varkens in Nederland leven nog steeds binnen. En de minister heeft een wetsvoorstel gemaakt voor onafhankelijk cameratoezicht in slachthuizen, al kan de vleeslobby er in de consultatieronde nog op reageren dus we weten niet hoe het er uiteindelijk gaat uitzien.”
Daar staat tegenover dat Nederlanders meer vlees zijn gaan eten. “En we produceren nog giga veel voor het buitenland, dat remt de effecten voor het dierenwelzijn. Dat varkens wroeten en kalfjes ook in de wei staan, daar zijn Nederlandse consumenten inmiddels wel voor, al is het nog lang niet gewoon. En veel van wat er voor het buitenland gebeurt is onzichtbaar. Er worden ontzettend veel dieren geslacht.”
De advertentie van vandaag roept de overheid op de bio-industrie uit te kopen en boeren te helpen hun bedrijf te hervormen. “Die hervorming van de sector is onvermijdelijk door de stikstofcrisis en daarin is de rol van de regering heel belangrijk”, zegt Schouten. “Laat ook de belangen van de dieren meetellen. Het zou zonde zijn als je dat laat liggen nu je toch miljarden uitgeeft voor transitie van de landbouw.”
Vleesvervangers zouden eigenlijk goedkoper moeten zijn
De overheid moet het consumenten ook makkelijker maken om biologisch of plantaardig te kopen, vindt Schouten. “De prijzen voor vlees worden kunstmatig laag gehouden. Het is dit jaar voor het eerst dat vleesvervangers dezelfde prijs hebben, maar die zou eigenlijk lager moeten zijn als je alle kosten meerekent.”
“Wij zeggen niet dat je geen vlees mag eten. Maar het denken erover is veranderd, iedereen vindt dat een dier goed moet leven. Koop dan ook met je hart. Drie sterren is biologisch. Dat is duurder, maar dan weet je dat het varken naar buiten mocht, de krulstaart er niet is afgeknipt en dat de zeug niet alleen maar in een kooi staat. Staat er niets op of wordt er door de slager of in een restaurant niets bijgezegd, dan is het van de bio-industrie.”
Schouten is sinds twee jaar directeur. “Toen ik begon, zei ik dat we ons over vijftien jaar kunnen opheffen. Of dat lukt? Ik hoop het.”
